Κλειδιά και αντικλείδια: Ετερογένεια και σχολείο

Abstract

Η Νέλλη Ασκούνη και η Αλεξάνδρα Ανδρούσου διερευνούν το γιατί οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται τελείως απροετοίμαστοι να δεχτούν μέσα στη σχολική τάξη τις διάφορες εκδοχές της ετερότητας: εθνοτικές, κοινωνικές, πολιτισμικές. Υποστηρίζουν ότι αυτό οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στον τρόπο που έχουν εκπαιδευτεί και καλούνται να εκπαιδεύσουν. Στην ελληνική εκπαίδευση η αξία της ομοιογένειας και η αποσιώπηση της διαφοράς αποτελούν δύο αμετακίνητους άξονες, πάνω στους οποίους συγκροτείται η εθνική ταυτότητα. Έτσι διαμορφώνεται η αντίληψη μιας ομοιογενούς και συμπαγούς ελληνικής κοινωνικής ομάδας, που συσκοτίζει τις εσωτερικές διαφοροποιήσεις και αποκλείει αυτόματα κάθε τι διαφορετικό. Η παιδαγωγική συνέπεια αυτής της αντίληψης είναι καθημερινές διδακτικές πρακτικές οι οποίες, με προκρούστεια σχεδόν λογική, αποκλείουν κάθε τι που δε μοιάζει με τον ιδεατό μέσο όρο μαθητή και μαθήτριας. Υπάρχει διέξοδος; Προτείνεται ότι η ανατροπή μπορεί να έρθει μόνο αν οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιήσουν μεθοδολογικά εργαλεία (έρευνα-δράση και αναστοχασμός) που θα τους επιτρέψουν να «δουν» τον εαυτό τους και τις δικές τους πολλαπλές υπαγωγές, ούτως ώστε να μπορέσουν να δώσουν χώρο στην ετερότητα και να μπορούν να διαπραγματευτούν και να προσαρμόζουν κάθε φορά τη διδακτική τους πρακτική, ανάλογα με το πλαίσιο.